TOMASZ LEWANDOWSKI – urodzony 31 maja 1943 roku w Radzyniu Podlaskim, w rodzinie inteligenckiej Maksymiliana i Elżbiety z Jesionowskich. Uczył się w Szkole Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. W latach 1961-1966 studiował filologię polską na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, uzyskując 17 maja 1966 roku stopień magistra za pracę Stanisława Brzozowskiego powieść „Sam wśród ludzi”, pisaną na seminarium prof. Jarosława Maciejewskiego. Od tego roku został zatrudniony na stażu asystenckim, a następnie na asystenturze. 7 czerwca 1969 roku ożenił się z Krystyną Malczewską. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał 10 maja 1973 roku na podstawie rozprawy napisanej pod kierunkiem prof. Jarosława Maciejewskiego, opublikowanej w roku 1975 pod tytułem Cezary Jellenta – estetyk i krytyk. Działalność w latach 1880-1914. Od roku akademickiego 1976-1977 prowadził seminaria magisterskie na studiach stacjonarnych i zaocznych. Uczestniczył w pracach nad pozytywistyczno-młodopolską serią Bibliografii literatury polskiej. Nowy Korbut. Habilitował się 8 października 1981 roku na podstawie pracy Dramat intelektu. Biografia literacka Stanisławy Przybyszewskiej, wydanej w roku 1982. 1 października tego roku został docentem, 1 lipca 1991 roku profesorem nadzwyczajnym, 31 marca 1993 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych, a w roku 2003 stanowisko profesora zwyczajnego. Pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Filologicznego ds. studiów zaocznych (1982-1984), prodziekana ds. studiów stacjonarnych (1984-1985), wicedyrektora Instytutu Filologii Polskiej (1987-1988), prodziekana ds. nauki na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej (1988-1990) oraz kierownika Zakładu Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski (1999-2012). Był członkiem Senatu UAM (1990-1993).

 

Po ukończeniu rozprawy habilitacyjnej kontynuował prace edytorskie: ogłosił trzy tomy Listów Stanisławy Przybyszewskiej (1978, 1982, 1985), w serii „Książek zapomnianych” tom Halucynacje. Z pamiętnika włóczęgi Ludwika Stanisława Licińskiego (1978), a następnie Dzieje poznańskiej polonistyki uniwersyteckiej (1842-1988) Jarosława Maciejewskiego (1992), Miscellanea z okresu Młodej Polski, „Archiwum Literackie”, tom XXVII (1995) i w serii „Biblioteki Polskiej” Śmierć Ignacego Dąbrowskiego (2001). Recenzje, szkice, rozprawy i hasła biograficzne ogłaszał w „Nurcie”, „Pamiętniku Literackim”, „Pomorzu”, „Studiach Polonistycznych”, „Tekstach”, „Tekstach Drugich”, „Twórczości” oraz w wydawnictwach zbiorowych (wśród nich m. in.: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. S. V. Tom 4, 1977; Wielkopolski słownik biograficzny, 1981; Fakty i interpretacje. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, 1991; Stulecie Młodej Polski, 1995; Księga Mickiewiczowska. Patronowi uczelni w dwusetną rocznicę urodzin 1798-1855, 1998; Na pozytywistycznej niwie, 2002; Encyklopedia katolicka, 2004; „Przemyśleć wszystko…” Stanisława Wyspiańskiego modernizacja wyobraźni zbiorowej, 2009). Szkice i rozprawy z lat 1990-2003 zebrał w tomie Spotkania młodopolskie (2005).

 

Wypromował pięciu doktorów. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1973 roku i członek Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (1995 -1998). Otrzymał dwukrotnie Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1975, 1982), Złoty Krzyż Zasługi (1988), Medal Komisji Edukacji Narodowej (2011).

 

Adres e-mail: mel@amu.edu.pl

 

PUBLIKACJE

Książki

  1. Cezary Jellenta – estetyk i krytyk. Działalność w latach 1880-1914, Wrocław 1975, ss. 244.
  2. Dramat intelektu. Biografia literacka Stanisławy Przybyszewskiej, Gdańsk 1982, ss. 269.
  3. Spotkania młodopolskie, Poznań 2005, ss. 266.

 

Prace edytorskie

  1. S. Przybyszewska, Listy, t. 1, Gdańsk 1978, ss. XXXIII + 678.
  2. S. Przybyszewska, Listy, t. 2, Gdańsk 1983, ss. XII + 639.
  3. Przekład ang.: J. Kosicka and D. Gerould, A life of Solitude, The Quartet Books, London 1986, pp. 247. Wyd. nast.: J. Kosicka and D. Gerould, A life of Solitude. Stanisława Przybyszewska: A Biographical Study with Selected Letters, Evanston, Northwestern University Press, Illinois 1989, pp. 247 (tu ok. 1/3 listów ogłoszonych w t. 1-2).
  4. S. Przybyszewska, Listy, t. 3, Gdańsk 1985 (1986), ss. XVI + 332.
  5. L. S. Liciński, Halucynacje. Z pamiętnika włóczęgi, Kraków 1978, ss. 269
  6. I. Dąbrowski, Śmierć, Kraków 2001, „Biblioteka Polska”, ss. 155.

 

Redakcja tomów

  1. Fakty i interpretacje. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, pod red. T. Lewandowskiego, Warszawa 1991, ss. 397.
  2. Jarosław Maciejewski, Dzieje poznańskiej polonistyki uniwersyteckiej (1842-1988), oprac., szkicem Ostatnich lat trzynaście i posłowiem opatrzył T. Lewandowski, Poznań 1992, ss. 160.
  3. Aktualizacje encyklopedyczne: suplement do wielkiej ilustrowanej encyklopedii powszechnej Wydawnictwa Gutenberga, t 1, Literatura – Teatr, pod red. T. Lewandowskiego, Poznań 1996, ss. 337, wyd. 2, Poznań 1997.
  4. Na pozytywistycznej niwie, pod red. T. Lewandowskiego i T. Sobieraja, Poznań 2002, ss. 319.
  5. Henryk Sienkiewicz w stulecie Nagrody Nobla, red. T. Lewandowski i W. Maciejewski, Poznań 2006, ss. 168.

 

Rozprawy i szkice

  1. Intensywizm – zapomniany program modernistyczny, „Teksty” 1973, nr 1, s. 117-125.
  2. Cezary Jellenta (1861-1935), w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria V, Literatura okresu Młodej Polski, t. 4, Kraków 1977, s. 69-95.
  3. Stanisława Przybyszewska i Tomasz Mann czyli dialog pozorny, „Twórczość” 1979, nr 12, s. 72-85. Przedr. w: Der Weg zum Nachbarn. Beitrage zur Thematisierung Deutsch-Polonischer Beziehungen in der Literatur Des 20 Jahrhunderts, Herausgegeben von E. Połczyńska, Poznań 1982, s. 133-148 i odb.
  4. Die Lemberger Variante der Jungen Polens, w: Galizien – Eine Literarische Heimat, Herausgegeben von S. Kaszyński, Poznań 1987, s. 219-230 i odb.
  5. Filologia i aksjologia. Tadeusz Dąbrowski wobec romantyzmu, w: Fakty i interpretacje. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, pod red. T. Lewandowskiego, Warszawa 1991, s. 312-325.
  6. Młodopolskie spotkania z modernizmem katolickim, w: Problemy religijne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, pod red. S. Fity, Lublin 1993, s. 197-252.
  7. Powracająca fala idei zbliżonych do pozytywistycznych w literaturze Młodej Polski. Lata 1907-1914, w: Stulecie Młodej Polski, pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995, s. 63-78.
  8. Pieśń – historia – teatr. Uwagi o „Warszawiance” Stanisława Wyspiańskiego, w: Nie tylko o Norwidzie, pod red. J. Czarnomorskiej, Z. Przychodniaka i K. Trybusia, Poznań 1997, s. 23-36.
  9. „Ziemia obiecana” Reymonta i Wajdy, w: Poloniści o filmie, pod red. M. Hendrykowskiego, Poznań 1997, s. 26-38.
  10. Dramat Wyspiańskiego strofą Wielkiej Improwizacji pisany. Próba interpretacji „Lelewela”, w: Księga Mickiewiczowska. Patronowi uczelni w dwusetną rocznicę urodzin 1798 – 1998, red. Z. Trojanowiczowa i Z. Przychodniak, Poznań 1998, s. 349-370.
  11.  Jak pozytywiści czytali Wyspiańskiego, w: Na pozytywistycznej niwie, pod red. T. Lewandowskiego i T. Sobieraja, Poznań 2002, s. 283-296.
  12. Stanisław Brzozowski i Aleksander Świętochowski. Kilka przybliżeń, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Stanisławowi Ficie, pod red. J. Malika i E. Paczoskiej, Lublin 2003, s. 465-482.
  13. Sędziowie i „Sędziowie” Wyspiańskiego, w: Ulotność i trwanie. Studia z tematologii i historii literatury, pod red. E. Wiegandt, A. Czyżak i Z. Kopcia, Poznań 2003, s. 311-324.
  14. Karol Irzykowski wobec Stanisława Wyspiańskiego, w: „Przemyśleć wszystko…”. Stanisława Wyspiańskiego modernizacja wyobraźni zbiorowej, red. M. Okulicz-Kozaryn, M. Bourkane, M. Haake, Poznań 2009, s. 259-282.
  15. Stanisława Brzozowskiego „kampania Sienkiewiczowska”. Na przedpolu, w: Więcej życia niż słów. Szkice o literaturze, pod red. M. Telickiego i M. Wójciak, Poznań 2011, s. 303-317.

 

RECENZJE

  1. Ład i chaos międzywiecza, „Nurt” 1970, nr 3 (M. Podraza-Kwiatkowska, Młodopolskie harmonie i dysonanse, Warszawa 1969).
  2. Pożyteczny rekonesans, „Nurt” 1971, nr 11 (A. Z. Makowiecki, Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971).
  3. Rec. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria V, Literatura okresu Młodej Polski, t. 3, Kraków 1973, „Slavia Occidentalis” 1976, s. 163-166 i nadb.
  4. O polskim dramacie ekspresjonistycznym, „Dramat w teatrze, teatr w dramacie”, Wrocław, s. 279-283 (E. Rzewuska, Polski dramat ekspresjonistyczny wobec konwencji gatunkowych, Lublin 1988).
  5. O podręczniku „Młoda Polska” z r. 1991 nie tylko polemicznie, „Teksty Drugie” 1992, nr 4, s. 83-90 (J. Kulczycka-Saloni, I. Maciejewska, A. Z. Makowiecki, R. Taborski, Młoda Polska, Warszawa 1991).
  6. Sztuka syntezy, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 97-103 (M. Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992).
  7. Rec. R. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1977, „Pamiętnik Literacki” 1999, z. 2, s. 198-208.
  8. Rec. J. Błoński, Wyspiański wielokrotnie, Kraków 2007, „Pamiętnik Literacki” 2010, z. 2, s. 233-240.