Księga przygotowana na jubileusz wybitnego znawcy Młodej Polski, pana Profesora Tomasza Lewandowskiego zawiera dwadzieścia artykułów poświęconych różnym zagadnieniom z historii literatury XIX i XX wieku. Pierwszą część zbioru wypełniają próby zdefiniowania zasadniczych właściwości pisarstwa krytycznego Stanisława Brzozowskiego, jak też objaśnienia jego stosunku do twórczości Adama Mickiewicza, Henri-Frédérica Amiela, Zenona Przesmyckiego, Artura Górskiego, Karola Irzykowskiego i Johna Henry ego Newmana. Na część drugą składają się przede wszystkim szkice o utworach powstałych po przełomie antypozytywistycznym: Pojednanych Bolesława Prusa, Śmierci Ignacego Dąbrowskiego i Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego, choć można też w niej znaleźć przenikliwe rozważania o Mickiewiczowskim rozumieniu terminu człowiek nadliczbowy, roli Jerzego Ossolińskiego w Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza, księżycu w poezji Jana Lechonia i formule krytycznej Andrzeja Falkiewicza. Wśród autorów księgi znajdują się Tomasz Sobieraj, Jerzy Fiećko, Maria Prussak, Anna Czabanowska-Wróbel, Marian Stala, Anna Legeżyńska.